Aktualności i opinie

Wyszukiwarka








..:: kontynuacja artykułu 2 ::..
kontynuacja artykułu 2
 

kontynuacja artykułu 2:

PSYCHIATRIA I PSYCHOTERAPIA. 2010; Tom 6, Nr 1: s.11-18.

Monika Talarowska, Antoni Florkowski, Krzysztof Zboralski, Piotr Gałecki

FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE PACJENTÓW W ZALEŻNOŚCI OD WYKŁADNIKÓW KLINICZNYCH ZABURZEŃ DEPRESYJNYCH NAWRACAJĄCYCH-DONIESIENIE WSTĘPNE

 

W tabeli 2 zawarto współczynniki korelacji Rs dla poszczególnych analizowanych zmiennych.

Tabela 2. Współczynniki korelacji rang Spearmana (Rs) dla badanych zmiennych.

Zmienna

Liczba hospitalizacji

Czas

trwania choroby

Liczba epizodów depresji

Nasilenie depresji mierzone HDRS

Krzywa Uczenia się Łurii 1 próba - bezpośrednia reprodukcja

-0,286

-0,367*

-0,376*

-0,375*

Krzywa Uczenia się Łurii reprodukcja po 30 min.

-0,209

-0,585*

-0,598*

-0,179

Test Stroopa część A czas (sek.)

0,294

0,248

0,505*

-0,171

Test Stroopa część B czas (sek.)

0,178

0,271

0,499*

-0,253

Fluencja słowna - zwierzęta

-0,342

-0,137

-0,331

-0,054

Fluencja słowna - przedmioty ostre

-0,061

0,236

-0,118

-0,146

Fluencja słowna - litera "k"

-0,409*

-0,038

-0,091

-0,114

Test Kreślenia Drogi część A czas (sek.).

0,188

0,425*

0,656*

0,031

Test Kreślenia Drogi część B czas (sek.).

0,205

0,248

0,384*

-0,168

* - istotne statystycznie, p<0,05, HDRS - Skala Depresji Hamiltona.

 

Omówienie

Wyniki przeprowadzonych przez nas badań ujawniły (tabela 2) istotne statystycznie zależności pomiędzy specyfiką przebiegu depresji a funkcjonowaniem poznawczym pacjentów. Liczba hospitalizacji negatywnie wpływa na efektywność semantycznej fluencji słownej, podczas gdy dłuższy czas trwania choroby obniża sprawność słuchowej pamięci krótkotrwałej i długotrwałej, wzrokowej pamięci krótkotrwałej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. Nasilenie poziomu depresji mierzone Skalą Depresji Hamiltona negatywnie koreluje jedynie z zakresem słuchowej pamięci bezpośredniej. Najsilniejszy wpływ na funkcjonowanie poznawcze pacjentów wywiera jednak liczba przebytych epizodów depresji. Związana jest ona nie tylko z niską efektywnością słuchowej pamięci krótkotrwałej i długotrwałej oraz wzrokowej pamięci krótkotrwałej, ale również z osłabieniem werbalnej i wzrokowo-przestrzennej pamięci operacyjnej i funkcji wykonawczych oraz z obniżoną sprawnością koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Uzyskane przez nas wyniki są zgodne z doniesieniami, mówiącymi o niepełnej remisji zaburzeń afektywnych w następstwie zastosowanej terapii (głównie w zakresie funkcjonowania poznawczego) oraz z badaniami nawiązującymi do trwałych zmian w obrębie mózgu, które mogą być następstwem epizodu depresyjnego (w konsekwencji każdy kolejny epizod obniża w coraz większym stopniu sprawność procesów poznawczych) [24, 25, 26].

Pierwsze z wymienionych doniesień potwierdzają Paradiso i wsp. [27], Trichard i wsp. [28] oraz Weiland-Fiedler i wsp. [29] (którzy stwierdzili utrzymujące się w okresie remisji choroby zaburzenia procesów uwagi), Marcos i wsp. [30] (zaobserwowali zaburzenia pamięci werbalnej i wzrokowej) oraz Jaracz i wsp. [31] (opisał zaburzenia funkcji przestrzennych). Neu i wsp. [9] donoszą natomiast o osłabieniu pamięci słownej i fluencji słownej w grupie pacjentów z depresją poddanych farmakoterapii. Zaburzenia te utrzymują się nawet po okresie 6-miesięcznej remisji choroby (podobne zależności zaobserwowali Reppermund i wsp. [6]). Ponadto, osłabienie efektywności pamięci operacyjnej widoczne już w momencie rozpoczęcia leczenia przeciwdepresyjnego jest predyktorem mniejszej skuteczności podjętej farmakoterapii oraz gorszego przystosowania społecznego i zawodowego chorych [5, 32, 33]. Podobne zależności zaobserwowano w fazie remisji choroby afektywnej dwubiegunowej [34, 35].

Zgodnie z drugą grupą wymienionych wcześniej badań, osłabienie pamięci deklaratywnej (zarówno epizodycznej, jak i semantycznej) u chorych z depresją może być wynikiem stopniowego zmniejszenia się objętości hipokampa po przebytych kolejnych epizodach choroby (hiperkortyzolemia typowa dla epizodu depresyjnego wywiera bowiem działanie neurotoksyczne na struktury hipokampa) [36]. Zdaniem Sheline i wsp. [37] opisane zmiany powiązane są z długością przebytych epizodów choroby. Z kolei Elgamal [38], stwierdził, iż stopień obniżenia sprawności pamięci werbalnej jest zależny od czasu trwania depresji. Egeland i wsp. [39] oraz Gomez i wsp. [40] podkreślają natomiast negatywny wpływ podwyższonego poziomu kortyzolu na sprawność pamięci operacyjnej i funkcji wykonawczych, a Gałecki i wsp. [41, 42] donoszą o znaczącej roli procesów zapalnych w etiologii depresji (co pośrednio może doprowadzać do osłabienia zdolności poznawczych).

Podsumowując należy podkreślić związek pomiędzy specyfiką przebiegu zaburzeń depresyjnych a funkcjonowaniem poznawczym chorych. Wykrycie charakteru zależności między analizowanymi przez autorów zmiennymi, nasileniem zaburzeń poznawczych a efektywnością terapii farmakologicznej powinno stać się przedmiotem dalszych badań.

Wnioski

1.      Liczba hospitalizacji z powodu depresji związana była z obniżeniem fluencji słownej.

2.      Dłuższy czas trwania choroby powiązany był z osłabieniem sprawność słuchowej pamięci krótkotrwałej i długotrwałej, krótkotrwałej pamięci wzrokowej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej.

3.      Liczba przebytych epizodów depresji związana jest z niską efektywnością słuchowej pamięci krótkotrwałej i długotrwałej, wzrokowej pamięci krótkotrwałej, werbalnej i wzrokowo-przestrzennej pamięci operacyjnej i funkcji wykonawczych oraz z obniżoną sprawnością koordynacji wzrokowo-ruchowej.

4.      Nasilenie poziomu depresji mierzone Skalą Depresji Hamiltona negatywnie koreluje z zakresem słuchowej pamięci bezpośredniej.

Ograniczenia

Ograniczeniem pracy może być liczba osób w badanej grupie (pozwalająca jednak na przeprowadzenie analizy statystycznej). Prezentowane wyniki są częścią szerszego projektu badawczego dotyczącego funkcjonowania poznawczego chorych z rozpoznaniem depresji.

Autorzy są świadomi wpływu leków przeciwdepresyjnych na funkcjonowanie poznawcze pacjentów, jednak analiza wpływu leczenia farmakologicznego na sprawność poznawczą chorych wykracza poza ramy prezentowanego artykuły. W celu zminimalizowania ww. zależność analizie poddano wyniki uzyskane przez pacjentów leczonych jedynie lekami z grupy SSRI.

Badanie nie było sponsorowane

 

Adres do korespondencji: dr n. med. Monika Talarowska, e-mail: talarowskamonika@wp.pl

Klinika Psychiatrii Dorosłych, ul. Aleksandrowska 159, 91-229 Łódź, tel.: (42) 652-12-89, fax.: (42) 640-50-58

 

Piśmiennictwo

dostępne w wersji pdf:  à wersja pdf

 

Lista artykułów w numerze :
Numer: 1
Tytuł: PSYCHIATRIA I PSYCHOTERAPIA. Tom 6, Nr 1, Wiosna 2010
Wydany: 2010-05-12
Lista wszystkich numerów: zobacz »